1.1 trilyon vergi tahsil edilemedi
Nedim Türkmen
Borç yapılandırma çare olamadı, devletin alacağı vergi tutarları sürekli artıyor
Devletin tahsil edemediği vergi gelirleri temmuz ayı itibarıyla 1 trilyon lirayı aştı. Vergi dairelerinin tahsil edemediği 1.1 trilyon liralık alacakları söz konusu
Gerek vergi idaresi gerekse Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tahsil edemediği alacak tutarı, ülkemizin gündemine belediyelerin ödenmeyen vergi ve SGK borçları nedeniyle tekrar geldi. Bugün sizlere, 31.07.2024 tarihi itibarıyla sürekli büyüyen ve tahsil edilemeyen vergi alacakları konusunun bir analizini yapmaya çalışacağım.
KREDİ OLARAK KULLANILIYOR
Ekonomik sıkılaşma kapsamında krediye erişemeyen işletmeler aylık gecikme zammı oranının %4.5’e çıkartılmasına ve 1 yıldır vergi müfettişleri koordinasyonunda tahsilatı hızlandırma çalışmalarına rağmen borçlarını ödeyemiyor ya da ödemiyorlar.
En son çıkartılan 7440 sayılı Kanun kapsamında, yapılandırılabilecek olan borç toplamı 31.12.2022 tarihi itibarıyla 552 milyar TL idi. Yapılandırma düzenlemelerine rağmen devletin tahsil edemediği vergi gelirleri toplamı 31.12.2023 tarihinde 874 milyar TL, 30.06.2024 tarihinde 1 trilyon 141 milyar 328 milyon TL ve 31.07.2024 tarihi itibarıyla da 1 trilyon 112 milyar 205 milyon TL’ye düştü. Bu düşüş temmuz ayında Gelir Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisi 2. taksit ödemelerinin tahsilatı nedeniyle oluştu. Sonuç olarak, aylardır vergi idaresinin tahsil edemediği 1 trilyon TL’nin üzerinde alacağı söz konusudur.
500 MİLYAR TL KDV VE GELİR VERGİSİ TEVKİFATI TAHSİL EDİLEMEDİ
31.07.2024 tarihi itibarıyla vergi türlerine göre tahsilat/tahakkuk oranlarını ve tahsil edilemeyen vergi tutarlarını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.
yukarıdaki tablodan da açıkça görüleceği üzere; vergi gelirlerinde tahsilat/tahakkuk oranı 73.8, bu oran dahilde alınan KDV’de 54.2 ve Gelir Vergisi tevkifatında 80.9’dur. Vergi mükellefleri krediye erişemeyince kendilerinde emanet bulunan KDV tahsilatlarını ödemeyerek kredi olarak kullanmaktadırlar. Hatta ekonomik krizin etkileriyle çoğunlukla işçi ücretlerinden yaptıkları gelir vergisi tevkifatını da ödemiyor ya da ödeyemiyorlar.
KÜÇÜK İŞLETMELER BÜYÜK SORUN
Ödenmeyen vergi borçlarının yaklaşık 450 milyar TL’sinin fiktif yani hiçbir surette tahsil edilemeyen alacak olduğunu düşünüyorum. Sorunun kaynağını Türkiye’deki işyerlerinin %87’sinin 1 ile 10 işçi çalıştırması ve 10 milyon TL’yi aşmayan cirolara sahip olmasında aramak gerekmektedir. Küçük ve verimsiz işletmelere sahip vergi mükelleflerinin önemli bir kısmının karnını doyurmak için vergi ödemediği sistem bu sonucu doğurmaktadır. Sonuçta ticari faaliyetinden kâr etmediği halde devlet yardımlarıyla ya da vergi ödemeyerek sistem içinde kalan işletmelere artık müsamaha gösterilmemelidir. Herkes patron olacak diye bir kural mı var?
ALTI BORÇ YAPILANDIRMASI ÇÖZÜM OLMADI
Ülkemizde, son 7 yılda 6 kez yapılandırma ve af içeren düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeler çerçevesinde 31.07.2024 tarihi itibarıyla yapılan toplam tahsilat 402.473.318.072,29 TL’dir. Bu kadar sık çıkartılan yapılandırma düzenlemelerine rağmen sürekli tahsil edilemeyen vergi alacağının artması; işletmelerin eski borcu yapılandırıp yeni dönem borçlarını ödemedikleri, özellikle KDV ve Gelir Vergisi tevkifatını ödemeyerek kredi olarak kullandıkları ve IMF raporuna göre toplam mükelleflerin %13’ünü bulan zombi şirketlerin doğal yansımasıdır. Maliye’nin elektronik hacizlerinden bunalan mükellefler yeni bir yapılandırma beklemekle beraber bunun yakın dönemde olmasını beklemiyorum. Rakamlar yapılandırma sisteminin başarılı olmadığını gösteriyor. (Sözcü)