Düzeltilen geçici vergide muhasebe kayıtları
Mahmut Bülent YILDIRIM
mahmut.yildirim@dunya.com
Parasal olmayan kıymetlerin düzeltme katsayısı ile çarpılarak, mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması olarak ifade edilen düzenleme uyarınca 31/12/2023 tarihli mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutuldu. Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmaması iş dünyası tarafından bir çok gerekçeyle yüksek sesle dile getirilmiş ve bu eleştiriler neticesinde uygulamadan zaman zaman geri adımlar atılmıştır.
Bu kapsamda 563 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliği ile enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan mükelleflerden 31/12/2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışlar toplamı 50.000.000 TL’nin altında olanların enflasyon düzeltmesi yapmaması uygun bulunmuştur. Söz konusu tebliğde geçici vergi beyannamelerini tebliğin yayımı tarihi itibarıyla vermiş olan mükelleflerin, beyannamelerini düzeltmeleri gerektiği, yasal defter kayıtlarını ise düzeltmelerine gerek bulunmadığı belirtilmiştir. Tebliğ uyarınca düzeltme beyanı vermiş olanların enflasyon düzeltmesine ilişkin muhasebe kayıtları ile ilgili soru işaretleri bulunmaktadır.
2. Geçici vergi açıklamaları
31/12/2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışları toplamı 50.000.000 TL’nin altında olduğu için geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmayacak olan mükelleflerden bazıları 2. Geçici Vergi Beyannamelerini vermişti. 563 Nolu Tebliğde bu mükelleflerin söz konusu döneme ilişkin yasal kayıtlarını düzeltmelerine gerek bulunmadığı açıklanmış, bu durumdaki mükelleflerin, enflasyon düzeltmesinden kaynaklı kar veya zarar kayıtları ile enflasyon düzeltmesi yapılmamasına göre oluşan kar/zarar farkını, 2024 hesap dönemi ikinci geçici vergi dönemine ilişkin beyannamelerinde duruma göre “Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler” veya “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler Bölümünün Diğer İndirimler” kısmında göstermek suretiyle beyan edecekleri açıklanmıştır.
3. Geçici vergide yapılacak olanlar
2024 Yılı 2. Geçici Vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapıp beyanname veren tebliğ kapsamındaki mükellefler, enflasyon düzeltmesinden kaynaklı kar veya zarar kayıtları ile enflasyon düzeltmesi yapılmamasına göre oluşan kar/zarar farkını beyannamelerinde “Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler” veya “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler Bölümünün Diğer İndirimler” kısmında göstererek, enflasyon düzeltmesinin vergi etkisi giderilecek şekilde düzeltme beyanı vermek zorunda kaldı. Ancak bu karmaşa nedeniyle düzeltme beyannamesi veren mükelleflerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş olan parasal olmayan kıymetlerin yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri vergi hesaplamasına konu olan değerleri ile uyumsuz hale gelmiş oldu.
Düzeltme beyannamesi veren mükellefler için enflasyon düzeltmesine ilişkin yasal defter kayıtlarının ters kayıtla düzeltilmesi zorunlu olmamakla birlikte enflasyon düzeltmesine ilişkin defter kayıtları iptal edilirse 2. Geçici Vergi Beyannamesinde KKEG olarak gösterilen tutar 3. Dönem beyannamesinde yer almamış olacak. Düzeltme beyannamesi veren mükellefler için enflasyon düzeltmesine ilişkin yasal defter kayıtların mevcut haliyle kalması halinde, 30.06.2024 tarihi itibariyle değerlenmiş olan tutarların gider ya da maliyet etkisinin KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir. Sonuç olarak, geçici vergi dönemleri itibariyle bütün mükelleflerin enflasyon düzeltmesi yapmaması uygun bulunmuş olsaydı bu karmaşa ve kaos yaşanmamış olacaktı. (14.11.2024-Dünya)