VERGİ KURDU
Ek vergide bir kötü haber de yatırımcılara!
Abdullah TOLU
Maalesef Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla getirilen ek vergiye çok sayıda dava açıldı.
Bu davaların önemli bir kısmı emisyon primi kazanç istisnası ile ilgili. Bunu sırasıyla serbest bölge kazanç istisnası ve Kurumlar Vergisi Kanununun (KVK) 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrah beyan edenler izliyor.
Bir defaya mahsus ihdas edildi!
Ek vergi, 7440 sayılı Kanunla Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına ihdas edildi (7440 sayılı Kanun, Mad. 10/27).
Söz konusu düzenleme 12 Mart 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.
İş dünyası neden tepki gösterdi?
Ek vergi düzenlemesi, 7440 sayılı Kanunun Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında sürpriz bir şekilde gündeme geldi, teklif edilen metin hiç okunmadan ve tartışılmadan kabul edildi. İş dünyası, başta şirketler olmak üzere kurumlar vergisi mükelleflerine bir defaya mahsus olarak sürpriz bir şekilde alelacele getirilen ek vergi düzenlemesine ciddi tepki gösterdi.
Ek vergi kapsamına giren mükellefler de, başta Anayasaya aykırılık olmak üzere yararlandıkları her istisna ve indirimin özel durumunu gerekçe göstererek dava açtılar.
Çok sayıda dava açıldı!
1 milyon 69 bin 339 kurumlar vergisi mükellefinden 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde istisna, indirim ve indirimli kurumlar vergisi matrahı beyan eden yaklaşık 75 bin kurumlar vergisi mükellefi ek vergi hesapladı! Bu 75 bin kurumlar vergisi mükellefinin yaklaşık 45 bini, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini ek vergi kaynaklı ihtirazi kayıtla verdi, tamamına yakın kısmı da dava açtı!
Anayasa Mahkemesi ek vergiyi anayasaya aykırı bulmadı!
Anayasa Mahkemesi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına 7440 sayılı Kanun ile getirilen ek vergi düzenlemesini Anayasaya aykırı bulmadı ve iptal etmedi! (AYM’nin 14.03.2024 tarihli ve E: 2023/169, Karar: 2024/82 sayılı Kararı, 19.04.2024 tarihli ve 32522 sayılı Resmi Gazete).
Emisyon primi kazanç istisnası davalarında işler karışık!
Vergi Mahkemeleri ve istinaflar tarafından verilen emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi hesaplanmayacağına ilişkin kararlar, emisyon prim kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyen startup’lar ve fintek’ler başta olmak üzere girişimcilik ekosistemi, girişim sermayesi yatırım fonları, teknoloji şirketleri, 2022 yılında emisyon primli sermaye artırımı yapan anonim şirketleri ve yabancı yatırımcıları oldukça umutlandırmıştı. Ancak, Maliye, emisyon primi kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödenmeyeceğine ilişkin olarak verilen bir istinaf kararını, YD talepli olarak Danıştay’da temyiz etti. Davaya bakan Danıştay 3. Dairesi, Maliye’nin istinaf kararının yürütmesinin durdurulması talebini kabul etti (Danıştay 3. Dairesi’nin 09.05.2024 tarihli ve E.2024/2532 sayılı Kararı)! Bu karar, emisyon primi kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyen şirketleri şok etti!
Serbest bölge kazanç istisnası davalarında tüm umutlar bitti!
Ek vergi düzenlemesinin anayasanın geriye yürümezlik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olduğu, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile tanınan istisnaların özel düzenleme mahiyetinde olması nedeniyle öncelikli olarak uygulama alanı bulması ve bu kanun uyarınca tanınan istisna hakkı nedeniyle ek vergi alınmaması gerektiği iddiasıyla, 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (k) bendinin (Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası (3218 sayılı Kanun)) iptali için açılan davaya bakan Danıştay 3. Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda belirtilen kararını dikkate alarak, davacı şirketin anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bulmayarak, Tebliğin ilgili bölümünün iptali talebini reddetti (Danıştay 3. Dairesi’nin 13.05.2024 tarihli ve E.2023/3132, K.2024/2877 sayılı Kararı). Bu karar, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettikleri serbest bölge kazanç istisnası üzerinden ek vergi ödeyip dava açan şirketlerin tüm umutlarını yok etti!
Peki, ek vergide yatırımcılara gelen kötü haber ne?
Ek vergide yatırımcılara gelen kötü haber, 2022 hesap döneminde KVK’nın 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar üzerinden dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin ödenen ek vergi ile ilgili.
Ek vergi ödeyen bir mükellef iptal davası açtı!
2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde KVK’nın 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrah üzerinden dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin ek vergi ödeyen bir şirket; ek vergi düzenlemesinin anayasanın geriye yürümezlik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olduğu, kurumlar vergisi matrahıyla ilişkilendirilmeksizin zarar dahi olsa indirim tutarı üzerinden hesaplanacak olan verginin mali güce göre vergilendirme ilkesinin ihlali anlamına geldiği, KVK’nın 32/A maddesi kapsamında yararlanılan indirimli kurumlar vergisinden mahrum kalınmasının mali dengeyi bozacağı ve iktisadi faaliyetlerin yürütülmesine olumsuz etkilerinin olacağı, yüzde 10 oranında alınması öngörülen ek verginin mali güce göre vergilendirme ve vergi yükünün adaletli dağılımı ve orantılılık ilkelerine aykırı olduğunu belirterek, 7440 sayılı Kanunun 10. Maddesinin 27. Fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması ve 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin “Verginin Hesaplanması, Beyanı ve Ödenmesi” başlıklı 7. Maddesinin (2) numaralı fıkrasının iptali için Danıştay’da dava açtı.
Danıştay anayasaya aykırılık ve iptal taleplerini reddetti!
Danıştay 3. Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda belirtilen kararını dikkate alarak, davacı şirketin anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bulmayarak, 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin “Verginin Hesaplanması, Beyanı ve Ödenmesi” başlıklı 7. Maddesinin (2) numaralı fıkrasının iptali talebini aşağıdaki gerekçelerle reddetti (Danıştay 3. Dairesi’nin 13.05.2024 tarihli ve E.2023/3122, K.2024/2878 sayılı Kararı).
“7440 sayılı Kanunun 10. maddesinin (27) numaralı fıkrasında açıkça kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile KVK’nın 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar üzerinden dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında ek vergi hesaplanacağının belirtilmesi ve anılan Kanun'la verilen yetkiye dayanılarak hükmün uygulamasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla yürürlüğe konulan 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:3)'nin 7. maddesinin (2) numaralı fıkrasında yüzde 10 ek vergi hesaplanacağı yolunda yapılan düzenleme yapılmış olması, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca kanunla verilen yetki aşılarak getirilmiş yeni bir kural olmadığından, Kanun'da hükme bağlanan kuralın kapsamı ve uygulanmasına dair esaslara yer verilen düzenleme ile ek vergi oranının Kanun hükmünde öngörülmeyen bir şekilde genişletildiğinden söz edilemeyecektir. İdari yargı yerlerinin denetim yetkisinin, kanunların idari makamlara bıraktığı yetkilerin kullanılmasının hukuka uygun olup olmadığının belirlenmesi ile sınırlı olduğu dikkate alındığında, uyuşmazlık konusu düzenlemenin yukarıda belirtilen ilgili Kanun maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığı'na verdiği yetki kapsamında uyulması gereken usul ve esasların belirlenmesine ilişkin olarak yapıldığı ve Kanun'dan alınan açık yetkiye dayandığı, Kanunun uygulama alanını genişletmediği gibi, Kanun'da belirtilen hukuki durumu açıklamaya yönelik olduğu ve üst hukuk normlarına aykırılık taşımadığı anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.”
Karar, ek vergi ödeyip dava açan yatırımcıları üzdü!
Danıştay 3. Dairesi’nin bu kararı, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde KVK’nın 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar üzerinden dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin ek vergi ödeyip dava açan yatırımcı şirketleri oldukça üzdü, davayla ilgili tüm umutları yok etti!
Son söz;
KVK’nın 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrah üzerinden ek vergi ödeyip dava açan yatırımcı şirketlere de geçmiş olsun...(Ekonomim)