Dün açıklanan Ka­sım ayı enflasyo­nu %2.2 ile beklenti­lerin biraz üzerinde geldi. Gıda fiyatları, özellikle meyve-sebze fiyatlarındaki dalga­lanmanın, bu sapma­da önemli etkisi oldu. Diğer taraftan, çekir­dek fiyatlarda, özellik­le hizmet fiyatlarındaki görece ılımlı seyir, TCMB’nin son PPK toplantısında sinyalini verdiği gibi, faiz indirimine başlamasına izin verecek gibi görünüyor.

Enflasyondaki aylık gelişme­leri ve ana eğilimi tespit etmek için gıda ve enerji gibi yüksek dalgalanma gösteren fiyatları hariç tutan çekirdek göstergele­ri takip etmek daha sağlıklı so­nuçlar veriyor. Ayrıca bu veri­leri, mevsimsel etkilerden arın­dırmakta gerek. TÜİK, Ekim ayından itibaren mevsimsel dü­zeltilmiş enflasyon verilerini yayınlamaya başladı. Ancak di­ğer ülkelerdeki uygulamaların ve TÜİK’in açıkladığı diğer veri­lerin aksine, mevsimsel düzeltil­miş enflasyon verileri, ham ve­riyle birlikte açıklanmıyor; bir günlük gecikmeyle paylaşılıyor.

Bugün açıklanacak önemli ka­lemlerdeki mevsimsel düzel­tilmiş verileri hesapladım. Be­nim hesaplamalarıma göre, bu yıl enflasyondaki düşüşün ge­cikmesinde ana etkenlerden biri olan hizmet fiyatlarında, mevsimsel düzeltilmiş olarak %3.4’lük bir aylık artış olmuş gibi görünüyor ki bu da önceki aya benzer bir grafik ortaya ko­yuyor. Ancak üçüncü çeyrekteki ortalama %4’lük aylık artış hızı­na göre bir yavaşlama ikinci ay­da da gözleniyor ki benzer şekil­de, çekirdek B (işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ve altın hariç TÜFE) mev­simsel düzeltilmiş aylık artışı %2.5 ile üçüncü çeyrekteki or­talama %2.7’nin altına geldiğini hesaplıyorum.

Özellikle hizmet fiyatları­nın hız kesiyor olması oldukça önemli… Bu durum, iç talepteki kademeli yavaşlamanın enflas­yon üzerinde olumlu etkilerinin olmaya başladığını düşündürü­yor. Kira fiyatlarındaki artış hı­zının gerilemesi etkili olmakla birlikte, kira hariç hizmetlerde­ki mevsimsel düzeltilmiş artışın da üçüncü çeyrekteki %3.5 civa­rından son aylarda %3 civarına gerilediğini hesaplıyorum.

Bu hesaplamalar ışığında, TC­MB’nin bugün yayınlayacağı enf­lasyon notunda açıklanacak enf­lasyon ana eğilim göstergesinin, geçen ayki düşüşünün ardından Kasım ayında %2.5 civarında ya­taya yakın kalacağını düşünüyo­rum. Bu da faiz indirim beklenti­lerini destekleyecektir.

Aralık ayında enflasyonun, mevsimsel etkilerin desteğiy­le daha ılımlı bir seyir izlemesi beklenebilir. Gıda fiyatlarında­ki artış ivmesinin son haftalarda durduğunu gözlemliyorum. Ay­rıca döviz kurlarının istikrar ka­zanması, temel mal fiyatlarında­ki artışları da ılımlı seviyelerde tutmaya devam edecektir.

Hizmet fiyatları tarafında ise kira artışlarının aralık ayında son aylardaki gibi yavaşlamaya devam etmesi beklenebilir. Hiz­met üretim maliyetlerini yansı­tan Hizmet ÜFE’nin Ekim ayın­da %0.2, son üç aylık ortalamada ise %1.3 oranında ılımlı bir artış göstermesi, kira dışındaki hiz­met fiyatlarındaki artış hızının da gerileyebileceğini düşündü­rüyor. Bu faktörler ışığında, Ara­lık ayında TÜFE’nin %1.5 sevi­yesine gerilemesi ve yılı %45 ci­varında bir enflasyon oranıyla tamamlanması muhtemeldir.

Ocak ve Şubat ayları açısından ise belirsizlik oldukça yüksek. Öncelikle, asgari ücret artışının boyutu, TCMB’nin yılsonu tah­mini olan %21 ile tahminin üst bandı olan %26’nın geçerliliği­ni belirleyecek önemli bir faktör olacak. Ancak bu enflasyonist baskının, kamu fiyat artışlarının bütçe imkanları ölçüsünde sı­nırlı tutulmasıyla dengelenme­ye çalışılması bekleniyor. Her yıl başında ÜFE’ye göre artırılan akaryakıt ve sigara ÖTV oranla­rının yanı sıra yeniden değerle­me oranının da sınırlandırılma­sı öngörülmektedir. Dolayısıyla yılın başındaki enflasyon görü­nümü, büyük ölçüde kamunun alacağı kararlara bağlı olacaktır. Bunun yanında, enerji fiyatları da durumu zorlaştıran bir unsur olarak öne çıkıyor.

Enerji piyasalarında genelde petrol fiyatları öncelikli olarak takip edilirken, doğalgaz fiyatla­rındaki gelişmeler zaman zaman göz ardı edilebilmektedir. Ancak doğalgaz fiyatları, 2023 başın­dan itibaren düzenli bir yükse­liş trendi sergilemiş ve son dö­nemde bu yükseliş hızlanmıştır. Uluslararası piyasada doğalgaz fiyatı, geçen sene Ekim ayından beri en yüksek seviyesine çıktı.

Enerji fiyatlarındaki artışın ilk etkisi, dış ticaret verilerinde görüldü. 2022 yılında 8 milyar doların üzerine çıkan net enerji ithalatı, fiyatların düşüşüyle ka­demeli bir gerileme göstermişti. Ancak özellikle doğalgaz fiyat­larındaki artış nedeniyle, yılın ikinci çeyreğinde aylık ortalama 3.4 milyar dolara kadar düşen net enerji ithalatı, Kasım ayında 4.4 milyar dolara yükseldi.

Sene başında, sanayide kulla­nılan doğalgaz fiyatlarında %30- 40 civarında bir artış yapılması gerekecek gibi görünüyor. Ayrı­ca sübvansiyonun sürdüğü hane halkı tarifelerine de zam yapıl­ması ihtimali arttı. Elektrik fi­yatlarında olduğu gibi, tüketim miktarına göre fiyatlandırma düzenlemesi, konutlarda kulla­nılan doğalgaz üzerindeki zam baskısını hafifletebilir.

Sonuç olarak, enflasyon ve bütçe dengesi açısından kamu­nun alması gereken zor kararla­ra bir yenisi daha eklendi.

Önümüzdeki yılın ilk çeyre­ğinde yoğunlaşan enflasyon risk­lerini de dikkate alarak, TCM­B’nin bu ay 150 baz puan gibi temkinli bir faiz indirimi ile baş­lamasının daha doğru olacağını düşünüyorum. Bunun için önü­müzdeki dönemde açıklanacak piyasa katılımcıları ve reel sek­tör enflasyon beklentilerinde bir bozulma olmaması da gerekecek.

Eğer faiz indirimlerinde ace­le edilirse, enflasyon beklentile­rinde bozulma riski artabilir. Bu durumda, TCMB’nin faiz indi­rimlerine erken ara vermek zo­runda kalması söz konusu olabi­lir. Ayrıca bu durum fiyat istik­rarı hedefinden sapma riskini de beraberinde getirecektir. (Dünya)