Şirketlerde, “Kâr payı mı dağıtılsın, huzur hakkı mı ödensin?” sorusu sıkça günde­me gelir. Her ikisi de stopaja tabidir ve bir sonraki yıl gelir vergisi beyanına konu olur. Ancak, kâr payı şirkette gider olarak yazıla­mazken; huzur hakkı, ücret niteliğinde oldu­ğundan her ay şirkette gider olarak kaydedi­lebilir. Yapılan teknik hesaplamalara göre, bu yazıda detaylarına yer verdiğimiz şekilde, şir­ket ortağı yönetim kurulu üyelerine veya mü­dürlere kâr payı dağıtmak yerine huzur hakkı ödenmesi daha avantajlı görünmektedir.

Şirket ortakları, müdürleri ve yönetim ku­rulu üyelerinin kanunen belli başlı sorum­luluk ve yükümlülükleri vardır. Bu kişilere, görevleri dolayısıyla verilen ücrete ‘huzur hakkı’ denir. Türk Ticaret Kanunu’na göre; yönetim kurulu üyelerine, ana sözleşmede aksi belirtilmedikçe ve tutarı genel kurul kararıyla belirlenmek kaydıyla, toplantıla­ra katılım karşılığında huzur hakkı ödeme­si yapılabilir. Bu ödemelerin mali mevzuata uyum açısından emsallerine uygun olması gerekmektedir.

Tasarruf sahiplerinin sermayelerinin ti­caret ve sanayide değerlendirilmesi sonu­cu elde edilen kazancın dağıtılmasına ‘kâr payı’ denir. Diğer bir ifadeyle, kâr payı; bir şirketin hisse senedi doğrultusunda yaptığı yıllık ödeme miktarını ifade eden bir men­kul sermaye iradı olup, genel kurul kararıyla hissedarlara ödenir.

İşverene tabi olarak belirli bir işyerinde çalışanlara hizmet karşılığında verilen pa­ra, ayni ödemeler ve para ile temsil edilebi­len menfaatler ücreti oluşturur. Ücret; öde­nek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya benzeri adlar altında da ödenebilir. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren, asgari ücretin üzerinde ücret alanlarda her ay asgari ücret kadarı vergi dışı bırakılmış olup aşan kısmı vergiye tabi tutulmalıdır.

Ticari, zirai veya mesleki faaliyet dışında; nakdi sermaye veya para ile temsil edilen de­ğerlerden oluşan sermayeden elde edilen kâr payı, faiz, kira gibi gelirler menkul serma­ye iradı kapsamındadır. Şirket ortaklarının yıl içerisinde elde ettikleri kâr payları, men­kul sermaye iradı olarak bir sonraki yıl mart ayında yıllık gelir vergisi beyanına tabidir.

Her iki ödeme de genel kurul kararıyla ger­çekleşebilir. Ancak avantaj ve dezavantajlar karşılaştırıldığında şu farklar öne çıkar:

1- Huzur hakkı; limited şirketlerde müdür­lere, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerine verilir. Kâr payı ise tüm ortaklara veya hissedarlara dağıtılır.

2- Huzur hakkı, şirkette gider olarak yazı­labildiğinden daha az kurumlar vergisi ödenmesine yol açar. Kâr payı ise gider ya­zılamaz.

3- Huzur hakkı, ücret niteliğinde olduğun­dan asgari ücreti aşan kısmı yüzde 15 ila yüzde 40 oranında gelir vergisi stopajına ta­bidir. Kâr payı sabit yüzde 15 stopaja tabidir.

4- Huzur hakkı tek işverenden alınmışsa ve 2025 yılı için 4.300.000 TL’yi aşıyor­sa, yıllık gelir vergisi beyanına tabidir. Kâr payı ise menkul sermaye iradı olarak değer­lendirilir, yarısı beyan edilmez, kalan kısmı 2025 yılı için 330.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilir.

5- Huzur hakkı için şirketin kâr elde edip etmediği önemli değildir. Kâr payı için ise şirketin kâr etmiş olması şarttır.

6- Huzur hakkının gider olarak yazılabil­mesi ve kişinin başka ücret geliri yok­sa, yıllık 4.300.000 TL’ye kadar huzur hakkı ödemesi yapmak, kâr payı dağıtmaya göre daha avantajlı olabilir.

Vergi mevzuatının mükelleflere tanıdığı bazı kanuni haklar sayesinde, vergi planla­ması yapılarak vergi yükü azaltılabilir. Hu­zur hakkı ve kâr payı uygulamaları arasında doğru tercihi yapabilmek için vergi maliyet­lerinin karşılaştırılması gerekmektedir.

Mevcut vergi mevzuatına ve yapılan tek­nik hesaplamalara göre; müdürlere veya yönetim kurulu üyelerine kâr payı yerine huzur hakkı ödenmesi, şirketler açısından daha avantajlı bir yöntem olabilir. Ancak, ödenecek huzur hakkının ticari teamülle­re ve işin niteliğine uygun olması da büyük önem taşımaktadır. (Dünya)