İdari para cezası; Kabahatler Kanunu ve diğer özel kanunlarda düzenlenen kabahatler kapsamında öngörülen ve kamu kurumlarınca uygulanan idari yaptırım türüdür. Nispi ve maktu olarak belirlenen idari para cezaları her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanıyor. Başlıca idari para cezaları; kimlik bildirme, tütün mamulleri kullanma, yoklama kaçağı, bakaya kalma, sgk, hgs ve trafik cezaları olarak uygulanıyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı-Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından 10/05/2023 Tarih, 32186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri: B Sıra No:18 Tahsilat genel Tebliği ile; idari para cezalarında indirim, taksitlendirme, tahsil zamanaşımı ve ölüm halinde cezanın terkinine ilişkin yeni önemli yeni bir düzenlemeye yapılmış, olup konuya ilişkin önceki düzenlemeler yürürlükten kaldırılmıştır.

İdari para cezasının ödeme süresi içinde ödenmesi halinde, cezadan %25 oranında indirim yapılır. Ödeme süresi içinde idari para cezasının toplam %75’inin ödenmesi halinde indirim hakkından yararlanılır. İndirimli olarak yapılan ceza ödemeleri için düzenlenecek makbuzda idari para cezası tutarı, indirim tutarı ve  tahsilat  tutarı ayrı  ayrı  gösterilir. İdari para cezasının ödenmiş olması, idari yaptırım kararına karşı süresi içinde kanun yoluna başvurmaya engel teşkil etmez.

Cezaya muhatap olanın ekonomik durumunun müsait olmaması halinde idari para cezasının ödeme süresi içinde cezayı veren birimden taksitlendirilmesi talep edilebilir. Taksitlendirme talebinin kabul edilmesi durumunda idari para cezası dört eşit taksitte ve birinci taksit idari para cezasının ödeme süresi içinde, geri kalan üç taksit ise idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde cezayı veren birim tarafından belirlenecek sürelerde ödenir.

İdari para cezalarının taksitlendirilmesi, ilgili vergi dairesine ödeme süresi içinde yapılacak başvuru ile talep edilir. Yapılacak taksitlendirmelerde, teminat ve tecil faizi aranmaz. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde, idari para cezasının kalan kısmı muaccel hale gelerek takip edilir. Taksitlendirme talebinin reddedilmesi, bu idari para cezası için 6183 sayılı Kanun kapsamında tecil talebinde bulunmaya ve bu talebin kabulüne engel teşkil etmez.

Yeniden belirlenen idari para cezalarında tahsil zamanaşımı; 10.000 TL’den az olanlar için 3, 10.000 TL – 19.999 TL arasında olanlar için 4, 20.000 TL – 49.999 TL arasında olanlar için 5, 50.000 TL ve üzeri olanlar için 7 yıldır. Zamanaşımı süresi, idari para cezasının kesinleştiği takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlar.

Zamanaşımı süresinin zamanaşımını kesen ve durduran haller de dikkate alınmak kaydıyla dolması durumunda, idari para cezaları takip edilmez ve bu cezaların tahsilinden vazgeçilir.

Ölüm halinde mirasçıların durumu Cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca, idari para cezasına muhatap olan gerçek kişinin ölümü halinde bu cezalar mirasçılarından takip edilmez ve cezaların tahsilinden vazgeçilir.

Gerçek kişi hakkında ölüm tarihinden önce veya sonra verilen ve takibi vergi dairesince yapılacak idari para cezalarının ölüm tarihinden sonra takip için vergi dairesine bildirilmesi halinde, bu cezalar vergi dairelerince cezayı veren birime iade edilir. Tüzel kişi hakkında verilen idari para cezasının tüzel kişiliğin mal varlığından tahsil edilememesi durumunda, bu borcun ödenmesinden sorumlu olan gerçek kişi hakkında yapılan takip sürecinde bu kişinin ölmesi halinde, bu borç gerçek kişinin mirası reddetmemiş mirasçıları nezdinde takibe devam olunur.

12/03/2023 tarih ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkındaki Kanunla; Rekabet Kurulu tarafından 31.12.2022 tarihinden önce kesilen idari para cezalarının, 31/05/2023 tarihine kadar başvurularak ödenmesi halinde %50’si silinerek yapılandırma kapsamına alındı. İlgili yapılandırma kanunu hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunanların dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri gerekiyor. (Dünya)