Çalışma Hayatı ve Emeklilik
Üç ayda işsizlik maaşı müracaatında yüzde 129,5 artış!
Özgür ERDURSUN
ozgur.erdursun@dunya.com
İşsizlik ödeneği halk dilinde ‘işsizlik maaşı’ için müracaatta bulunanların sayısında rekor artış yaşanıyor. 2023 yılında 12 ayda işsizlik maaşı için müracaatta bulunanların sayısı 1 milyon 614 bin 180 kişiydi. 2024 yılında 12 ayda 1 milyon 659 bin 922 kişi işsizlik maaşı için müracaatta bulunurken 2025 yılında sadece üç ayda 953 bin 255 kişi işsizlik maaşı için müracaatta bulundu.
İşsizlik maaşı için 2024 yılında ortalama aylık 138 bin 326 kişi İŞKUR’a müracaatta bulunurken, 2025 yılının ilk üç ayı için ortalama aylık müracaat sayısı yüzde 129,5 oranında artarak 317 bin 752 kişiye çıktı.
-2023 yılında aylık işsizlik maaşı müracaatı ortalaması 134 bin 515 kişi iken, 2024 yılında aylık işsizlik maaşı müracaatı ortalaması 138 bin 326 kişi oldu.
-2025 yılında sadece üç ayda işsizlik maaşı için müracaatta bulunanların aylık ortalama sayısı 317 bin 752 kişiye çıktı.
-2024 yılında işsizlik maaşı için müracaata bulunanların sayısı 2023 yılına göre yaklaşık yüzde 2,9 oranında artarken,
-2025 yılında işsizlik maaşı için müracaata bulunanların sayısında 2024 yılına göre yaklaşık yüzde 129,5’lik bir artış yaşanmış.
Bu artış oranı ilerleyen aylarda daha çok artacak gibi gözüküyor.
İşini kaybeden ve işsizlik maaşı için müracaatta bulunanların sadece yüzde 48,4’ü işsizlik maaşını hak edebilmiş. Başka bir ifadeyle işsiz kalanların yüzde 51,6’sı izlik maaşı için şartları uygun olmadığı için her ne kadar da işsizlik maaşı için müracaatta bulunmuş olsalar da işsizlik maaşından yararlanamamışlar.
Kimler işsizlik maaşı alabilir?
-Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
-Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
-Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
-Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.
-İşsizlik ödeneğinin süresi lHizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
-600-899 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
-900-1079 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
-Bin 80 ve üzerinde gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
İşsizlik ödeneği miktarı Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. İşsizlik maaşı çalışırken ücretiniz ne kadar ise bunun yüzde 40’ı değildir.
İşsizlik maaşı asgari ücretin brüt tutarının yüzde 40’ıdır, brüt maaşa göre en fazla asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemez. İşsizlik maaşı net en az 10 bin 323,25 TL ve en fazla 20 bin 646,49 TL’dir. Yani brüt 52 bin 11 TL’nin üzerinde 195 bin TL’ye olan tavan rakama kadar ücret ile çalışan kişiler de en fazla 20 bin 646,49 TL işsizlik maaşı alabilirler. Asgari ücretin brüt tutarının iki katı olan 52 bin 11 TL brüt tutarın üzerinde çalışanlar işsizlik sigortası fonuna maaşlarına göre daha fazla kesinti olmalarına rağmen kesinti oranında işsizlik maaşı alamazlar.
İşsizlik ödeneğinin kesildiği haller İşsizlik ödeneği almakta iken;
-İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin,
-Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin, işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
-İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
-İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir. (Dünya)